Nieśmiałym dzieciom jest trudniej. Często nie będą wychylać się przed szereg i zabiegać o uwagę. Jednak ich potrzeby są równie ważne. Brak pewności siebie może też blokować swobodny rozwój czy potencjał, jaki drzemie w każdym nieśmiałku. Zdaniem Krystyny Zielińskiej – psychologa i logopedy dziecięcego – nieśmiałość jest zjawiskiem powszechnym. Niemal 80% kobiet stwierdza, że w którymś okresie życia miały problem z nieśmiałością, a 40% kobiet i mężczyzn odbiera nieśmiałość jako znaczne utrudnienie jakości życia. Jak więc wspierać nieśmiałe dziecko w przedszkolu lub szkole i ułatwić start w dorosłość?
Nieśmiałe dziecko a początek roku szkolnego
Zabawy integracyjne są dobrym pomysłem. Zawsze. W Tumi-Tur doceniamy ich moc na każdym etapie funkcjonowania grupy. Pierwsze kroki w obcym miejscu to moment trudny, zwłaszcza dla dziecka. Czy jako dorosła osoba, nie czujesz stresu, będąc wśród nowo poznanych ludzi, w miejscu którego nie znasz? Czy nie zastanawiasz się, jak odbiorą Cię inni? Wsparcie nieśmiałego dziecka na samym początku roku w nowej szkole czy przedszkolu pomoże mu uniknąć alienacji czy wykluczenia. Integracyjny wyjazd to także świetna sprawa, gdy dzieciaki wracają po wakacjach do szkoły. Wzmocnienie grupy i zastrzyk energii złagodzi znane nam wszystkim trudy powrotu do książek i nauki. Wyjazdy, mimo że na pewno będą wielkim i emocjonującym przeżyciem dla każdego dziecka, pozostają jednym ze sprawdzonych sposobów, aby nabrało ono odwagi i budowało swoją pewność siebie.
Jak wspierać dzieci niepewne siebie?
Każdy uczeń wymaga indywidualnego podejścia i zainteresowania. W zajęciach zorganizowanych na duża skalę nie zawsze jest to możliwe. Podczas animacji i wyjazdów ważna jest nie tylko świetna zabawa, ale przede wszystkim poczucie bezpieczeństwa i wzajemne zaufanie.
Dlatego podczas zajęć na Polu Wyobraźni, miejscu warsztatowym na wsi w Chwalimierzu, bawimy się z dziećmi w mniejszych grupach z odpowiednią liczbą animatorów. To pozwala zauważyć potrzeby każdego dziecka, a tym nieśmiałym poświęcić więcej czasu, by oswoiły się w nowym miejscu i sytuacji. Widzimy, które dzieci potrzebują zachęty lub pomocy. Psycholog Grażyna Ledzińska proponuje następujące komunikaty: „zobaczysz to doskonała zabawa, każdy będzie się dobrze bawić”. Można również podkreślić, że rola dziecka w danej zabawie jest bardzo ważna np. „bez twojej pomocy ta zabawa na pewno nie będzie tak udana. Gdy bawisz się z nami każdy jest radosny”. Nieśmiałe dziecko często woli trzymać się z boku, unika zaangażowania w zabawę, potrzebuje bezpieczeństwa i zaufania.
Animatorzy w Tumi-Tur niczego nie narzucają, ale też nie wyręczają. Bo przecież nie o to chodzi, żeby nieśmiałe dziecko czuło, że dostaje łatwiejsze zadanie. To mogłoby je jeszcze bardziej utwierdzić, że nie daje sobie z czymś rady. Co więc robić? Pomagać dziecku odkryć świat. Akceptować. Dać czas, nie poganiać. Koniecznie w życzliwej i przyjaznej atmosferze. Z pewnością przydadzą się słowa zachęty i czytelne komunikaty. „Spróbuj, ostatnio świetnie sobie z tym poradziłeś. Widzę, że się bardzo postarałeś” mogą zdziałać więcej, niż nam się wydaje.
Jak zachęcić dziecko nieśmiałe do zabawy?
Cierpliwość to klucz – może jest to nieco wyświechtany slogan, jednak doceńmy jego wartość. Spójrzmy dla przykładu na zwierzęta. Są one niesamowicie cierpliwie, akceptujące i…dodające otuchy każdemu nieśmiałkowi. Sposobem na nieśmiałość dziecka może być poznanie wesołej ferajny z zagrody w Chwalimierzu na Polu Wyobraźni.
Spotkanie odbywa się pod czujnym okiem doświadczonych specjalistów i kucyka Leonidasa zwanego przez dzieci Pączkiem. Pączek-Leonidas z uznaniem potrząsa swoją grzywą i potrafi ośmielić nawet największego nieśmiałka. Gwarantujemy, że zatopienie dziecięcej dłoni w miękkiej grzywie doda odwagi niejednemu maluchowi i będzie niezapomnianym przeżyciem.
Kontakt ze zwierzęciem to integralna część naszych zajęć w Chwalimierzu. Specjaliści są zgodni – zwierzęta spełniają funkcję terapeutyczną, a my nie zamierzamy z tym polemizować. Mieszkańcy Pola Wyobraźni to niesamowita mieszanka rozmiarów i charakterów. Dominującymi kolorami są czarny i biały. Każdy z nich uwielbia kontakt z człowiekiem, więc dzieci i dorośli mogą je głaskać, karmić i przytulać. – jak zapewnia Joanna Baraniec, nasza animatorka.
Nieśmiałe dziecko – wskazówki dla rodziców
W bardziej swobodnej komunikacji dziecka pomóc mogą bajki terapeutyczne, a także stwarzanie okazji do poznania nowych miejsc. Twoja pociecha będzie mogła poćwiczyć umiejętności społeczne i być może nawiązać nowe przyjaźnie.
Danie dziecku na daną aktywność tyle czasu, ile potrzebuje, gotowość na to, że dziecko zacznie mówić więcej i…chęć, by je wysłuchać – to wszystko leży po stronie nas, dorosłych.
Mocne strony dzieci nieśmiałych
Podczas jednego z wyjazdów zapamiętaliśmy małą dziewczynkę, Alusię, która niekoniecznie chciała brać udział w swobodnej rozmowie o wybranej tematyce. Była cicha i nie miała ochoty się angażować. Bacznie obserwowała bez aktywnego uczestnictwa. Jednak podczas zajęć tanecznych, nieśmiała Alusia zamieniła się w wulkan radości i energii. To był bodziec, który można było wykorzystać, aby do niej dotrzeć poprzez taniec. Dziecko było radosne do końca zajęć, a pochwały i porozumiewawcze uśmiechy w trakcie nauki tańca sprawiły, że promieniało. Tylko tyle i aż tyle.
Brak śmiałości drugiej osoby może sprawić, że nie docenimy jej mocnych stron i potencjału. Dlatego zachęcamy do organizacji działań wspierających tych bardziej śmiałych, i tych mniej odważnych. Przebywanie w odpowiednich miejscach, stwarzanie sposobów do poznania i odkrycia swoich możliwości pozwoli stopniowo aktywizować i włączyć nieśmiałe dziecko do zabawy.
